درباره ورق آجدار :
ورق آجدار نوعی ورق گرم است که بیشتر برای سطوح شیبدار یا نزدیک پرتگاه استفاده می‌شود
تا از سرخوردن افراد و یا اشیاء جلوگیری کند.
برجستگی های پراکنده شده در سطح ورق، معمولا به شکل بادامی، الماسی و یا اشکال دیگر طراحی شده است.
سقف‌های شیروانی نمونه ای از کاربرد این محصول است.
از طرفی با توجه نوع ضخامت و استقامت ورق آجدار،
این نوع ورق‌ها برای کف کشتی‌ها، پل‌ها، پله‌ها، کف اتاق کامیون‌ها و وانت بارها، کف زمین‌های در حال عملیات ساخت
و یا راه سازی که به صورت موقت باید عبور و مرور از روی آنها انجام گیرد، ساخت پله‌های اضطراری،
ساخت دستگاه های صنعتی کارخانجات و غیره به کار می‌روند.
ورق آجدار که به آن ورق شطرنجی هم گفته می‌شود،
نوعی ورق فلزی است که دارای یک الگوی منظم از خطوط برجسته است. این ورق فولادی، به دلیل وجود آج مقاومت بالایی در برابر لغزش داشته و بیشترین کاربرد آنها نیز به خاطر همین ویژگی است.
ورق آجدار اولین بار در سال ۱۸۲۰ توسط هنری پالمر در ساخت‌وساز به کار رفت. این ورق از کنگره‌ای کردن ورق گالوانیزه ساخته شد.
معمولاً ورق‌های آجدار سخت‌تر و مقاوم‌تر از ورق‌های فولادی معمولی هستند؛ البته در مواردی که طرح این ورق‌ها منظم نباشند ممکن است سختی پایین‌تری داشته باشند.
ورق آجدار یکی از انواع ورق های گرم می باشد که برآمدگی های موجود در روی ورق آهنی، آجدار بودن را به خود نسبت داده است.
طرح های برجسته روی ورق می تواند به اشکال مختلف نظیر عدسی، لوزی، بادامی یا الماس شکل باشند
که برای کاهش اصطکاک سطح طراحی شده که در این میان طرح گل بادامی بیشترین طرفدار را به این علت که آب کمتری رو سطح جمع می کند دارد.
عمده ترین مصرف این ورق در بخش های شیب دار و پرتگاه ها می باشد
که از لیز خوردن اشیا و افراد جلوگیری می کند و شما می توانید طرح ها و رنگ های مختلف از ورق را خریداری کرده و نصب نمایید.
ورق های فوق الذکر از انعطاف و استحکام بسیار بالا برخوردار می باشند که قابلیت خم شدن دارند و می توانند در هر شکلی جوش پیدا کنند.
کاربرد ورق آجدار
از دیگر کاربردهای ورق آجدار این است که می توان آن را در راه سازی و کف زمین هایی که در حال عملیت ساخت هستند نصب کرد.
بیشترین کاربرد آن در سقف و دیواره های آسانسور، کف اتاق کامیون ها، وانت بارها، کف ایستگاه های اتوبوس، پل ها و ساخت پله های اضطراری است.
می توانید از این ورق در ساخت حفاظ هایی برای مناطق حساس نظامی،
ساخت قطعات لوازم خانگی و جداسازی و دانه بندی در خطوط تولید مواد غذایی نیز استفاده نمایید.
استاندارد ورق اجدار
این ورق ها عموما در ضخامت های ۱.۵ میلی متر تا ۱۰ میلی متر و در ابعاد ۲*۱ متر و ۶*۱.۵ متر و ۶*۲ متر ساخته می شوند
که با توجه به محل مورد استفاده، باید نوع مصرفی را انتخاب نمود.
از نظر بررسی قیمت ورق آجدار با توجه به میزان مصرفی و نیز با توجه به نوع جنس آن که ممکن است
آلومینیومی، گالوانیزه، استیل و یا آهنی باشد متغیر است.
روش تولید ورق آجدار:
ورق آجدار طی نورد گرم و از قرار دادن شمش‌های فولادی درون کوره و گرم کردن آنها تولید می‌شوند.
سطح مقطع شمش‌ها با عبور از قفسه‌های پوستهزدایی و نورد ابتدایی کاهش یافته و طول آنها افزایش پیدا می‌کند.
درنهایت پس از انجام نورد پایانی،
عملیات آج زنی توسط دستگاه‌های مخصوص روی این ورق‌ها صورت گرفته و برای عرضه در بازار برش داده می‌شوند.
کاربردهای ورق آجدار در صنعت و ساختمان‌سازی:
- ساخت سطح شیبدار
- کف سازی پل‌های عابر پیاده و پله‌های اضطراری
- ساخت انواع ماشین‌آلات صنعتی
- استفاده در صنعت کشتی‌سازی و سازه‌های دریایی
- استفاده در صنایع فلزی
- استفاده در دکوراسیون و صنایع تزئینی
- ساخت حفاظ‌های صنعتی
- ساخت حفاظ برای مناطق نظامی، امنیتی، پادگان‌ها و زندان‌ها
- ساخت لوازم‌خانگی
- استفاده برای تجهیز کارگاه در پروژه‌های در حال اجرا برای کاهش خطر
- استفاده در ساخت سقف، کف و دیواره‌های آسانسور
- ساخت پله‌های اضطراری
- استفاده برای ساخت ایستگاه اتوبوس
- ساخت کف کامیون، وانت‌بار و آمبولانس
- ساخت درب منازل و پارکینگ
انواع ورق آجدار موجود در بازار:
ورق‌های آجدار در جنس‌ها و اشکال مختلفی تولید شده و بر اساس جنس، شکل و روش تولید طبقه‌بندی می‌شوند.
انواع ورق آجدار از نظر جنس:
۱٫ ورق آجدار آهنی
ورق آجدار آهنی ارزان‌ترین نوع ورق آجدار بوده و از جنس فولاد st37 است.
۲٫ ورق آجدار استیل
ورق آجدار استیل گران‌ترین نوع ورق آجدار بوده و مقاومت بالایی در برابر حرارت، خوردگی، محیط قلیایی و زنگ‌زدگی دارد.
۳٫ ورق آجدار گالوانیزه
این نوع ورق آجدار از فولاد کم‌کربن ساخته شده که روکشی از فلز روی آن قرار گرفته است. ورق آجدار گالوانیزه مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد.
۴٫ ورق آجدار آلومینیوم
ورق آجدار آلومینیومی در میان انواع ورق‌های آجدار، از وزن کمتر و انعطاف‌پذیری بالاتری برخوردار است. ورق آجدار آلومینیومی به ۲ صورت رنگی و بدون رنگ تولید و به شکل‌های رول و شیت در بازار به فروش می‌رسد.
انواع ورق آجدار ازلحاظ شکل:
- ورق آجدار شطرنجی
- ورق‌های آجدار بادامی
- ورق‌های آجدار لوزی
- ورق‌های آجدار عدسی
- ورق‌های آجدار قطره‌ای
- ورق‌های آجدار الماسی
برای خرید ورق آجدار مهم است که به ظاهر برجستگی‌های آن توجه کنید؛ زیرا ورق‌های آجدار بر اساس نوع برجستگی کاربری متفاوتی دارند.
مثلاً اگر می‌خواهید از ورق آجدار برای سطوح با اصطکاک پایین استفاده کنید،
ورق آجدار گل بادامی بهترین انتخاب خواهد بود.
با این کار می‌توانید از سرخوردن افراد بر روی این سطوح جلوگیری کنید.
گفتنی است که قیمت ورق آجدار برای هر یک از این انواع متفاوت است.
انواع ورق آجدار ازلحاظ روش آج زنی:
۱٫ ورق آجدار فابریک:
برای تولید ورق آجدار فابریک یک لایه از آج به ورق اضافه می‌گردد؛
بنابراین بدیهی است که پشت این ورق، سطحی صاف خواهد بود.
این نوع ورق آجدار به دلیل قرار گرفتن آج روی ورق به‌صورت یک لایه جداگانه، وزن بالاتری خواهد داشت.
۲٫ ورق آجدار پرسی:
برای تولید ورق آجدار پرسی از ورق‌های ساده استفاده می‌شود
که با دستگاه‌های مخصوص برآمدگی‌ها و چاله‌هایی روی آن حک می‌شود
و برعکس طرح این برآمدگی‌های در پشت ورق نقش می‌بندد.
کارخانه‌های تولیدکننده ورق آجدار:
مجتمع فولاد مبارکه اصفهان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و باکیفیت‌ترین کارخانه‌های تولید ورق در کشور، در سال ۹۵ اولین نوع از ورق آجدار را به روش فابریک تولید نمود.
علاوه بر فولاد مبارکه، ورق آجدار از کشورهای روسیه، چین، ترکیه، قزاقستان، تایوان و کره نیز وارد می‌شوند.
عوامل مؤثر بر قیمت ورق آجدار:
ورق‌های آجدار هم به‌صورت رول و هم شیت در بازار به فروش می‌رسند.
قیمت این ورق‌ها مانند دیگر محصولات فولادی برحسب کیلوگرم اعلام شده و وزن هر مترمربع از ورق‌های آجدار
وابسته به جنس، ضخامت و روش تولید آن‌هاست. همچنین قیمت نهایی ورق آجدار به عوامل دیگری ازجمله میزان عرضه و تقاضا در بازار و روش آج زنی آن نیز بستگی خواهد داشت؛
اما معمولاً ازلحاظ جنس ورق‌های آجدار استیل و ازلحاظ نوع آج زنی ورق‌های آجدار فابریک گران‌ترین ورق‌های آجدار موجود در بازارند.
روش محاسبه وزن ورق آجدار:
ضخامت، ابعاد و جنس ورق‌های آجدار از عوامل مهم در تعیین وزن آنها هستند.
همچنین وزن نهایی این ورق‌ها به شکل آج آنها نیز بستگی دارد. معمولاً برجستگی‌های ایجادشده در حدود ۲ درصد به وزن ورق می‌افزایند.
وزن ورق آجدار با رابطه زیر به دست می‌آید:
وزن ورق آجدار (کیلوگرم)= طول (میلیمتر)* عرض (میلیمتر)* ضخامت (میلیمتر)* ۷.۸۶
انواع ورق آجدار
ورق های آجدار در انواع مختلف به بازار عرضه می شود
که می توان ورق آجدار شطرنجی ( Chequred Sheet ) ، ورق‌های برجسته ( Embossed Sheet ) و ورق‌های کف‌سازی ( Durbar Floor Sheet ) اشاره کرد.
انواع برجستگی های موجود در سطح ورق را بر اساس شکل ظاهری می توان به اشکال بادامی، عدسی، شطرنجی، لوزی و سایر اشکال دیگر اشاره کرد.
تولید ورق آجدار
ورق آجدار در ابتدا به صورت فابریک در ایران تولید نمیشد که پس از سالها کارخانه فولاد مبارکه برای اولین بار اقدام به تولید ورق اجدار در ضخامت ۲ میلیمتر نموده است.
تا بتواند به برخی از نیازهای بازار داخل به ورق آجدار پاسخ دهد. این امر سبب شده است ورق آجدار اصفهان از شهرت بالایی برخوردار باشد.
عرض ورق آجدار
انواع ورق آجدار در عرضهای متفاوتی تولید می شود که می توان به ورق آجدار در عرض های 100 ، ۱۲۵و ۱۵۰ سانتی متر برای ورق آجدار آهنی اشاره کرد.
در ابتدا این محصول از آهن فرفورژه تولید شد. مشاهده ویژگی‌هایی همچون سبکی، حمل و نقل آسان و مقاومت مکانیکی بالا منجر شد
تا این محصول به سرعت به ماده ساختمانی رایجی در سراسر جهان تبدیل شود. استرالیا و شیلی از جمله کشورهایی هستند
که هنوز از این نوع ورق در ساخت بام استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که میزان مصرف سالانه ورق آجدار در کشور بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن است.
عوامل تاثیرگذار بر قیمت ورق آجدار
به دلیل اینکه این ورق در جنس‌های مختلفی تولید می‌شود، بنابراین انواع مختلف آن قیمت‌های متفاوت با یکدیگر دارند.
همچنین عواملی مثل نحوه تولید، میزان انرژی مصرفی، نرخ دلار و چندین عامل ریز و درشت دیگر بر قیمت این محصول مانند سایر محصولات فولادی موثر است.
قیمت جنس‌های مختلف ورق آجدار با توجه به ابعاد،گرید و وزن آن تعیین می‌شود.
در میان انواع مختلف این محصول، بیشترین قیمت مربوط به ورق آجدار استیل است و پس از آن به ترتیب ورق آجدار آلومینیومی، گالوانیزه و آهنی قرار می‌گیرند.
بسته به انواع ورق آجدار یعنی، ورق آجدار شطرنجی، ورق برجسته و ورق کف‌سازی، محصول نهایی وزن مخصوص متفاوتی خواهد داشت.
برجستگی‌های مختلف روی این ورق‌ها باعث ایجاد وزن مخصوص به خود می‌شوند.
با دانستن ضخامت، طول و عرض ورق می‌توان به وزن آن پی برد. از حاصل ضرب این پارامترها می‌توان وزن ورق را محاسبه کرد.
جنس‌های مختلف ورق آجدار، جرم وزنی مخصوص به خود را دارند.
از حاصل ضرب این جرم وزنی مخصوص در ابعاد ورق آجدار، وزن آن به دست می‌آید. ورق آجدار در ضخامت‌های ۱.۵، ۲، ۳، ۶، ۸ و ۱۰ میلی‌متری تولید می‌شوند.
با توجه به این که این ورق در ابعاد استاندارد ۱ در ۲ متر تولید می‌شود، وزن ورق آجدار سه میل با توجه به فرمول محاسبه ذکر شده، در حدود ۴۸ کیلوگرم پیش‌بینی می‌شود.
وزن ورق آجدار پنج میل نیز مطابق ورق آجدار سه میل، با توجه به ابعاد و جنس آن محاسبه می‌شود.
شیوه تولید
همان‌طور که گفته شد، در ساخت ورق آجدار از فرآیند نورد گرم استفاده می‌شود.
برای این منظور، شمش از نوع تختال با مقطع و طول مشخصی در کوره‌های پیش گرم حرارت داده می‌شود؛
این عمل به منظور رسیدن این شمش‌ها به دمای معین انجام می‌گردد (که دمای مناسب به منظور انجام ادامه عملیات است).
زمانی که شمش‌ها به درجه حرارت تعیین‌شده رسیدند از قفسه‌های پوستهزدایی عبور کرده و سپس توسط غلتک‌های مخصوص نورد می‌شوند.
به این ترتیب دچار کاهش مقطع (ضخامت) و افزایش طول می‌شوند.
هدف از پوستهزدایی کاهش سطح مقاطع شمش‌های فولادی و افزایش طول آنها است.
در مرحله نهایی نورد پایانی و عملیات آج‌زنی انجام، سپس ورق آجدار با ضخامت ۱.۵ تا ۱۰ میلیمتر تولید و به صورت کلاف و یا ورق بسته‌بندی می‌شوند.
عملیات غلتک‌کاری خطوط نورد گرم به طور مستقیم بر کیفیت محصول نهایی تاثیرگذار خواهد بود.
بنابراین جهت افزایش کیفیت و بهره‌وری ورق نهایی، توجه به جنس و مشخصات متالورژیکی و مکانیکی غلتک‌ها و همچنین نحوه استفاده از آنها در بخش نورد گرم و آج‌زنی، ضروری است.
همان‌طور که در قسمت بالا اشاره نمودیم ورق‌های آجدار در ضخامت‌های ۱.۵ تا ۱۰ میلیمتر در بازار موجود هستند.
ورق آجدار به صورت استاندارد در ابعاد ۱ در ۲، ۱.۵ در ۶ و ۲ در ۶ متر تولید می‌شوند. این ورق‌ها معمولا از جنس ST37 هستند.
انواع ورق آجدار
ورق آجدار آلومینیومی:ورق آلومینیوم آجدار به دو صورت رنگی و بدون رنگ تولید می‌شوند.
- مقاومت در برابر خوردگی ازز
- ویژگی‌های این نوع است.
- عملیات فرمینگ بر روی
- آلومینیوم امباس به شکل‌های فرمینگ کرکره، فرمینگ ذوزنقه و فرمینگ شادولاین انجام می‌شود.
- این نوع ورق نیز به دو صورت شیت و رول بسته‌بندی شده و در بازار عرضه می‌گردد. عملیات فرمینگ متفاوتی بر روی این ورق‌ها انجام می‌گیرد که از جمله می‌توان به فرمینگ کرکره، ذوزنقه و شادولاین اشاره نمود.
ورق آجدار آهنی: برای تولید این محصول از ورق‌های آهنی با جنس St37،St44 و St52 استفاده می‌شود.
- ورق گالوانیزه آجدار:ورق گالوانیزه توسط فلز روی پوشش داده می‌شود تاتدر برابر زنگ‌زدگی مقاومت بیشتری پیدا کند. در صورتی که ماده اولیه مورد استفاده برای تولید ورق آجدار، ورق گالوانیزه باشد، به آن ورق گالوانیزه آجدار گفته می‌شود. چنین محصولی در محیط‌های مرطوب، سقف شیروانی‌ها و محیط‌های دریایی مانند کف کشتی‌ها، کاربرد بیشتری دارد.
- ورق آجدار استیل:از ورق استیل ۳۰۴ جهت تهیه این نوع ورق استفاده می‌شود. محصول تولیدی در این نوع از مقاومت به خوردگی بالایی برخوردار بوده و مناسب جهت استفاده در محیط‌های خورنده و مرطوب است.
این محصول در یک دسته‌بندی دیگر صرف نظر از جنس، به دو دسته متفاوت از بالا تقسیم می‌شود که در زیر آمده‌اند:
- ورق آجدار فابریک:در نوع فابریک، یک لایه آج به ورق اصلی افزوده می‌شود. در این محصول لایه زیرین کاملا صاف و صیقلی است. مشخص است که این نوع ورق وزن بالاتری دارد. این محصول در سال ۹۵برای اولین بار در شرکت فولاد مبارکه اصفهان و با ضخامت دو میلیمتر تولید شد. همچنین واردات آن از کشورهای روسیه، چین و قزاقستان صورت می‌گیرد.
- ورق آجدار پرسی:در این نوع، محصول ورقی ساده است که توسط پرس‌کاری و سنبه‌زنی، بر روی آن طرح‌هایی ایجاد می‌شود. لایه زیرین ورق آجدار پرسی دارای خلل و فرج است. در ورق پرسی، به علت خالی بودن پشت قسمت آجدار شده و توسط فشارهایی که در محیط کار روی ورق وارد می‌شود، در طول زمان دچار تغییر فرم شده و از خاصیت اصطکاک آن کاسته می‌شود. بنابراین می‌توان گفت تنها در مکان‌های با فشار و عبور و مرور کمتر، این نوع ورق می‌تواند پاسخگو باشد. با توجه به مطالب ذکر شده، می‌بینیم یکی از راه‌های تشخیص ورق آجدار پرسی از نوع فابریک، توجه به سطح زیرین آن است.
مزایای استفاده از ورق آجدار
این ورق‌ها مزیت‌های فرآوانی دارند که به برخی از آنها در این قسمت اشاره می‌نماییم.
- ورق‌ها دارای سطوحی شفاف و روشن می باشند.
- دارای مقاومت بالایی هستند همین امر سبب شده تا از آنها در مواردی مانند کف کشتی‌ها، وانت بارها و کشتی‌ها استفاده نمایند.
- توان بالایی در برابر سطوح لغزنده دارا می‌باشند.
- به دلیل دارا بودن سطوحی درخشان از آنها در برخی از امور تزیینی استفاده می‌نمایند.
- خاصیت جوش‌پذیری این نوع از ورق‌ها بالا است.
- انعطاف پذیر بوده و به راحتی قابلیت خم شدن دارند.
کاربردهای ورق آجدار و امباس
ویژگی‌های منحصر به فرد این محصول منجر به کاربرد فراوان آن در صنعت شده است. از جمله کاربردهای مهم آن در نفت و گاز، پتروشیمی، ماشین‌سازی، کامیون‌سازی و راه‌سازی است. در زیر به برخی از این ویژگی‌ها اشاره شده است:
- مقاومت بالا
- اصطکاک زیاد
- سطح براق و روشن
- خاصیت جوش‌پذیری بالا
- انعطاف‌پذیری زیاد
- سهولت حمل و نقل به علت سبکی
این ویژگی‌ها سبب شده تا از ورق آجدار و امباس در مواردی مانند راه‌سازی، کف‌سازی زمین‌های در حال عملیات ساخت، کف‌سازی اتاق کامیون‌ها و وانت‌بارها و کشتی‌ها، ساخت حفاظ در مناطق حساس نظامی، خطوط جداسازی و دانه‌بندی در تولید مواد غذایی، سقف و دیواره‌های آسانسور، ساخت پله‌های اضطرار ساختمان‌ها، ساخت قطعات لوازم خانگی، ایستگاه‌های اتوبوس، ساخت پل‌های عابر پیاده، ساخت دستگاه‌های صنعتی کارخانجات، استفاده شود.
سطح براق و روشن ورق آجدار و امباس، آن را برای مصارف تزئینی نیز مناسب کرده است. به همین دلیل این محصول می‌تواند در فرش پلکان نیز استفاده شود. در مکانهایی با اصطکاک کم و با احتمال لیز خوردن افراد، نیز از ورق آجدار جهت ایجاد اصطکاک استفاده می‌شود. به همین دلیل در اغلب مواقع به عنوان یک قسمت روی سپر و یا قسمت بار وانت‌ها و کامیون‌ها استفاده می‌شود تا از لغزش احتمالی در زمان ورود به قسمت بار یا استفاده از سپر جلوگیری شود. این کار همچنین باعث ایجاد کشش اصطکاکی برای هل دادن یا کشیدن اجسام به داخل یا خارج کامیون می‌شود. با این کار اجسامی که در قسمت بار وسیله نقلیه قرار می‌گیرند، با حرکت ماشین، در کف قسمت بار حرکت نکرده و محکم سر جای خود باقی می‌مانند.
در یک دید کلی می‌توان کاربردهای این محصول فولادی را به صورت خلاصه به شکل زیر نام برد:
- دیوار و سقف آسانسورها
- به منظور تفکیک سازی خطوط تولیدی
- کف زمین‌ها
- ساخت حفاظ
- ساخت پل
- ساخت ایستگاه‌های اتوبوس
- مورد استفاده در کف کامیون و وانت بارها
جمع‌بندی
ورق آجدار از مهم‌ترین محصولات فولادی می‌باشد که در بین ورق‌های موجود بیشترین میزان استفاده را دارد. میزان تولید این ورق‌ها در کارخانجات بالا می‌باشد، که به طور تقریبی این میزان بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن است. تولید این ورق از ارزش بالایی برخوردار می‌باشد، به گونه‌ای که اگر در سبد تولید کارخانه‌ای این محصول موجود باشد باعث افزایش میزان ضریب امنیت تولیدات آن کارخانه می‌گردد. همین امر باعث مطرح شدن آن کارخانه تولیدی در سطح داخلی و خارجی می‌شود. این ورق‌ها به صورت صادراتی نیز وارد کشور می‌شوند که از آن جمله می‌توان به ورق‌های صادراتی روس و چین اشاره نمود.
با توجه به مطالب ذکر شده، می‌بینیم ورق آجدار و امباس با توجه به نوع فلزی که از آن تهیه می‌شوند، به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که هر کدام کاربرد مخصوص به خود را دارند. از میان مزیت‌های ورق آجدار، استحکام، سهولت در حمل و نقل و سادگی تولید ویژگی‌های منحصر به فردی هستند که سبب کاربردهای فراوان این محصول در صنعت شده است.
